Η ιστορική εφημερίδα της Σμύρνης Αμάλθεια ιδρύθηκε το 1838 και συνέχισε την έκδοσή της έως και τον Αύγουστο του 1922. Μετά την Καταστροφή για λίγους μήνες εκδόθηκε στην Αθήνα, από τις 28 Ιανουαρίου 1923.
Στο πρώτο φύλλο της νέας περιόδου δημοσιεύεται ένα εξαιρετικό χρονογράφημα για τον Άγιο Βασίλη εκ Καισαρείας.
Παραμονή Πρωτοχρονιάς του 1923,δίπλα στο λιγοστό φως του καντηλιού η προσφυγοπούλα μάνα συζητάει με το παιδί της που περιμένει τον Άγιο και τα δώρα του… Συμπυκνώνει σε λίγες σειρές το δράμα των προσφύγων που η μοίρα τους βρήκε καραβοτσακισμένους στην Ελλάδα να αποχαιρετάνε τη χειρότερη χρονιά της ζωής τους.
«Νύχτα δακρύων»
[…]
-Δε θέλω να τον συναντήσω, γιατί εφέτος ο Άγιος Βασίλης δε θα είναι όπως τον ξέραμε.
-Θα έχη αλλάξει;
-Πάρα πολύ. Θα είναι πιο γέρος, πιο σκυφτός. Και μέσα στα δισάκια του δε θα φέρνη τα δώρα που έφερνε τον περασμένο καιρό.
-Του συνέβη τίποτε, μαμά;
-Του συνέβη ένα πράγμα τρομερό. Καθώς θα έρχεται από την Καισαρεία, δεν θα βρη τίποτε απολύτως από ό,τι έβλεπε τα περασμένα χρόνια. Θα μπαίνη σε χωριά ελληνικά και θα τα βρίσκη έρημα. Θα κτυπάη πόρτες και θα τις βρίσκει κλεισμένες. Θα κοιτάζει παράθυρα και θα τα βλέπη σκοτεινά. Θα ζητά ανθρώπους ολόγυρα από τα τραπέζια της Πρωτοχρονιάς, άνδρες, γυναίκες, μητέρες και όλοι θα λείπουν. Θα ψάχνη στα κρεββατάκια των μικρών παιδιών, θα θέλη να πιάση χεράκια, κεφαλάκια, μαγουλάκια, αλλά όλα τα κρεββάτια τα είναι άδεια σαν τάφοι. Θα περάση έξω από την Αγία Φωτεινή και θα ιδή γκρεμισμένο και το καμπαναριό της. Θα πάη εις την Αγία Αικατερίνη και θα την εύρη Τουρκικό τζαμί.
-Σώπα, μαμά, θα φωνάξη ο μικρός βάνοντας το χεράκι του στο στόμα το αγαπημένο της μητέρας. Και μέσα εις την γαλήνην την πένθιμον του κελιού των, τώρα τα δάκρυα θα ξαναρχίσουν να πέφτουν βαριά, όπως πέφτουν οι πρώτες στάλες της βροχής όταν τελειώση το καλοκαίρι.
Μία ημερολογιακή καταγραφή του 1922, με πολεμικά ανακοινωθέντα, άγνωστες μαρτυρίες, με τις πρώτες μέρες της προσφυγικής Εξόδου, με γελοιογραφίες και ανέκδοτες φωτογραφίες της συλλογής του Πέτρου Μεχτίδη, περιλαμβάνονται στο ημερολόγιο 1922-2022, Εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μπαλτά.Ο επιμελητής της έκδοσης Πέτρος Μεχτίδης παραχώρησε στο pontosnews.gr ένα απόσπασμα από κείμενο που περιλαμβάνεται και αφορά την προσφυγική Ελλάδα του 1922-23.
ΥΓ…Η ιστορία του χρονογραφήματος μπορεί να ΄γινε,μπορεί να μην έγινε.Ολοι εμείς όμως,οι απόγονοι αυτών που επέζησαν της Μικρασιατικής Γενοκτονίας.Ολων αυτών που ζήσανε τις μέρες της Μεγάλης Καταστροφής και τα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς,τότε που η ελπίδα συμπλέκονταν με την απόγνωση,ξέρουμε πως αυτή η ιστορία είναι αληθινή!
.
