Ο παπά Λευτέρης Νουφράκης και η τελευταία λειτουργία στην Αγιά Σοφιά!

Όλοι γνωρίζαμε, ότι η τελευταία λειτουργία στην Αγιά Σοφιά έγινε την Τρίτη 29 Μαΐου 1453 και μετά η Πόλη αλώθηκε.Και όμως, η τελευταία λειτουργία στην Αγιά Σοφιά, έγινε στις 19 Ιανουαρίου του 1919, από τον παπά Λευτέρη Νουφράκη (1872-1941) από τις Αλώνες Ρεθύμνου,466 χρόνια μετά την άλωση.

”Νούφρη τον λέγαν τον παπά,κι΄ήταν από τσ΄Αλώνες,

που΄ψαλλε στην Αγιά Σοφιά και δάκρυσαν οι εικόνες! ”

Τον Ιανουάριο λοιπόν του 1919, στην Κωνσταντινούπολη, ο ναός της Αγίας Σοφίας που μέχρι τότε λειτουργούσε ως τζαμί, μετετράπη για λίγη ώρα σε ελληνικό χριστιανικό ναό και τελέστηκε Θεία Λειτουργία με παπά τον Λευτέρη Νουφράκη από τις Αλώνες Ρεθύμνου ο οποίος θέλησε να ακουστούν χριστιανικές ψαλμωδίες έστω και για τελευταία φορά.

Ο Λευτέρης Νουφράκης υπηρετούσε ως στρατιωτικός ιερέας στη Β’ Ελληνική Μεραρχία,. Η εν λόγω Μεραρχία αυτή στο δρόμο προς την Ουκρανία στάθμευσε για λίγο στην Κωνσταντινούπολη και μαζί με τον Τξχο Φραντζή, τον Τχη Λιαρομάτη, τον ΛγοΣταματίου και τον Υπλγό Νικολάου θέλησαν να λειτουργήσουν στην Αγία-Σοφία.

Η Αγια-Σοφιά, ήταν ακόμη τζαμί και σίγουρα κάποιοι φύλακες θα ήταν εκεί ενώ θα μπορούσε να δημιουργηθεί και διπλωματικό επεισόδιο που θα έφερνε σε δύσκολη θέση την ελληνική κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο. Ωστόσο ο τολμηρός παπα-Λευτέρης έχει πάρει την απόφασή του, να λειτουργήσει κάτι που το έφερε μέχρι τέλους εις πέρας.

Το πλοίο που μετέφερε τη Μεραρχία είχε αγκυροβολήσει στ’ ανοιχτά, γι αυτό όλοι επιβιβάστηκαν σε μια βάρκα στην οποία κωπηλατούσε ένας Ρωμιός της Πόλης ενώ σε λίγο αποβιβάστηκαν στην προκυμαία. Ο ντόπιος βαρκάρης, έδεσε τη βάρκα και τους οδήγησε από τον συντομότερο δρόμο στην Αγια-Σοφιά. Η πόρτα ήταν ανοιχτή λες και τους περίμενε και ο Τούρκος φύλακας λούφαξε.

Όλοι μπήκαν μέσα σε ευλάβεια και προχώρησαν κάνοντας το σταυρό τους ενώ ο παπα-Λευτέρης ψιθύρισε με μεγάλη συγκίνηση: «Εισελεύσομαι εις τον οίκον σου, προσκυνήσω προς Ναόν Αγίον σου εν φόβω».

Ο παπα Λευτέρης χωρίς να χρονοτριβεί βρίσκει ένα τραπεζάκι, ανοίγει την τσάντα του, βγάζει όλα τα απαραίτητα για τη Θεία Λειτουργία, βάζει το πετραχήλι του και αρχίζει να ψάλει.

Επιτέλους,η Αγιά-Σοφιά ύστερα από πέντε αιώνες ξαναλειτουργείται.Όλα γίνονται ιεροπρεπώς, σύμφωνα με το τυπικό της Εκκλησίας. Ακούγονται τα «Ειρηνικά», το «Κύριε ελέησον», «ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού.», που γράφτηκε από τον ίδιο τον Ιουστινιανό με την προσταγή και την φροντίδα του οποίου χτίστηκε και η Αγια-Σοφιά. Ακολουθεί η «Μικρή Είσοδος», το «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ.», ο «Απόστολος» από τον ταξίαρχο Φραντζή και το «Ευαγγελικό Ανάγνωσμα» από τον παπα-Λευτέρη. Χρέη νεωκόρου εκτελεί ο υπολοχαγός Νικολάου.Η εκκλησία γεμίζει με Τούρκους οι οποίοι παρακολουθούν σιωπηλά τη λειτουργία.

Ο παπα-Νουφράκης δεν πτοείται και συνεχίζει από τους Τούρκους που εισρέουν στην εκκλησία.Μετά το «Ευαγγέλιο» ακολουθεί το «Χερουβικό» από τον Τχη Λιαρομάτη, ενώ ο παπα-Λευτέρης τοποθετεί το αντιμήνσιο πάνω στο τραπεζάκι, για να κάνει την «Προσκομιδή». Βγάζει από την τσάντα ένα μικρό «Άγιο Ποτήριο», ένα δισκάριο, ένα μαχαιράκι, ένα μικρό πρόσφορο κι ένα μικρό μπουκαλάκι με νάμα. Με ιερή συγκίνηση και κατάνυξη κάνει την προσκομιδή, ενώ ο Τχης συνεχίζει να ψάλει το «Χερουβικό». Όταν ολοκλήρωσε την «Προσκομιδή», στρέφεται στον Υπλγό Νικολάου, του λέει ν’ ανάψει το κερί για να ακολουθήσει η «Μεγάλη Είσοδος». Ο Υπλγός προχωρεί μπροστά με το αναμμένο κερί και ακολουθεί ο παπάς βροντοφωνάζοντας: «Πάααντων ημών μνησθείη Κύριος ο Θεός.». Στη συνέχεια ακολουθούν οι «Αιτήσεις» και το «Πιστεύω», το οποίο είπε ο Τξρχος Φραντζής.

Η Αγια-Σοφιά, έχει γεμίσει με Τούρκους κι ανάμεσά τους υπάρχουν και πολλοί Έλληνες της Πόλης, που βρέθηκαν εκεί χωρίς να τολμούν να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους για προφανείς λόγους αν και κάποιες στιγμές δακρύζουν.Η Λειτουργία στο μεταξύ φτάνει στο ιερότερο σημείο της, την «Αναφορά». Ο παπα-Λευτέρης με πάλλουσα από τη συγκίνηση φωνή λέει: «Τα σα εκ των Σω, Σοι προσφέρομεν κατά πάντα και δια πάντα».Όλοι οι αξιωματικοί γονατίζουν και η φωνή του Τχη Λιαρομάτη ακούγεται να ψέλνει το «Σε υμνούμεν, Σε ευλογούμεν, Σοι ευχαριστούμεν Κύριε και δεόμεθά Σου ο Θεός ημών».Ακολουθεί το «Άξιον Εστί», το «Πάτερ ημών», το «Μετά φόβου Θεού πίστεως και αγάπης προσέλθετε» και όλοι οι αξιωματικοί πλησιάζουν και κοινωνούν τα «Άχραντα Μυστήρια». Ο παπα-Λευτέρης λέει γρήγορα τις ευχές και ενώ ο Λιαρομάτης ψέλνει το «Ειη το όνομα Κυρίου ευλογημένον» καταλύει το υπόλοιπον της Θείας Κοινωνίας και απευθυνόμενος στον υπολοχαγό Νικολάου του λέει: «Μάζεψέ τα γρήγορα όλα και βάλ’ τα μέσα στην τσάντα». Ύστερα κάνει την «Απόλυση».

Η Θεία Λειτουργία στην Αγια-Σοφιά, έχει ολοκληρωθεί. Ένα όνειρο δεκάδων γενεών Ελλήνων έχει γίνει πραγματικότητα. Ο παπα-Νουφράκης και οι τέσσερις αξιωματικοί είναι έτοιμοι να αποχωρήσουν και να επιστρέψουν στο πλοίο. Η Εκκλησία όμως είναι γεμάτη Τούρκους, οι οποίοι έχουν αρχίσει να γίνονται άγριοι, επιθετικοί συνειδητοποιώντας τι ακριβώς είχε συμβεί… Η ζωή τους κινδυνεύει άμεσα. Όμως δε διστάζουν, πλησιάζει ο ένας τον άλλο, γίνονται «ένα σώμα», μια γροθιά και προχωρούν προς την έξοδο.Οι Τούρκοι είναι έτοιμοι να τους επιτεθούν, όταν ένας Τούρκος αξιωματούχος παρουσιάζεται με την ακολουθία του και τους λέει: «Ντουρούν χέμεν….» (Αφήστε τους να περάσουν).Το είπε με μίσος. Θα ήθελε να βάψει τα χέρια του στο αίμα τους, όμως εκείνη την στιγμή έτσι έπρεπε να γίνει, αυτό επέβαλαν τα συμφέροντα της πατρίδας του, δεν ήταν χρήσιμο γι αυτούς να σκοτώσουν τώρα πέντε Ρωμιούς αξιωματικούς μέσα στην Αγιά-Σοφιά. Δεν ξεχνά ότι στ’ ανοιχτά της Πόλης βρίσκονται δύο ετοιμοπόλεμες Ελληνικές Μεραρχίες κι ακόμη ότι η Κωνσταντινούπολη βρίσκεται ουσιαστικά υπό την επικυριαρχία των νικητών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στους οποίους βέβαια δεν συμπεριλαμβάνονται οι Τούρκοι.

Στο άκουσμα αυτών των λόγων οι Τούρκοι υποχωρούν. Ο παπα-Νουφράκης και οι άλλοι αξιωματικοί βγαίνουν από την Αγιά-Σοφιά και κατευθύνονται προς την προκυμαία, όπου τους περιμένει η βάρκα. Την ώρα της αποχώρησής του προς τη βάρκα ένας Τούρκος που τους συνοδεύει, σηκώνει ένα ξύλο και ορμά για να χτυπήσει τον παπα-Νουφράκη τραυματίζοντάς στον ώμο. Στο μεταξύ ο ταγματάρχης Λιαρομάτης και ο λοχαγός Σταματίου αφοπλίζουν τον Τούρκο, που είναι έτοιμος για να δώσει τη χαριστική βολή.

Καταφέρνουν όλοι να μπουν στη βάρκα ,σε λίγο βρίσκονται πάνω στο Ελληνικό πολεμικό πλοίο ασφαλείς και θριαμβευτές.

Ακολούθησε διπλωματικό επεισόδιο και οι «σύμμαχοι» διαμαρτυρήθηκαν έντονα στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος αναγκάστηκε να επιπλήξει τον παπα-Λευτέρη Νουφράκη. Όμως κρυφά επικοινώνησε μαζί του και επαίνεσε και συνεχάρη τον πατριώτη ιερέα, που «έστω και για λίγη ώρα ζωντάνεψε μέσα στην Αγια-Σοφιά τα πιο ιερά όνειρα του Έθνους μας».

Αυτό ήταν σε γενικές γραμμές το ιστορικό της Θείας Λειτουργίας που έγινε ύστερα από 446 χρόνια στην Αγιά-Σοφιά από τον ηρωικό παπα-Λευτέρη Νουφράκη.

Ο Παπά Λευτέρης Νουφράκης πέθανε στην Αθήνα στους Αμπελοκήπους ύστερα απο κρυοπαγήματα που υπέστη στην Αλβανία, όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος και πήγε εθελοντής ενώ είχε βγει στην σύνταξη!

Μετά το Αλβανικό νοσηλεύτηκε στα Γιάννενα και επέστρεψε στην Αθήνα όπου στις 5-8-1941 πέθανε από τα κρυοπαγήματα που επιδεινώθηκαν μετά από τραύμα που είχε στο πόδι του! (αυτό από μάχη στην Σμύρνη της Μικρασίας)