George Treloar! Ο Αυστραλός Σωτήρας Χιλιάδων Ελλήνων Προσφύγων του ΄22!

Ο George Treloar είναι ένας από τους πλέον άγνωστους πρωταγωνιστές στην σωτηρία Ελλήνων και άλλων χριστιανικών πληθυσμών μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Ο άγνωστος Αυστραλός στρατηγός που υπηρέτησε ως Επίτροπος για τους Πρόσφυγες της Κοινωνίας των Εθνών στην Θράκη και την Μακεδονία στις αρχές της δεκαετίας του 20 εκτιμάται ότι βοήθησε περίπου 108.000 Χριστανούς πρόσφυγες που διώχθηκαν από τα σπίτια τους στην Μικρά Ασία την περίοδο εκείνη.

Γεννημένος το 1884 στην κωμόπολη της Βικτωρίας Μπαλαράτ, ο Τζορτζ Ντιβάιν Τρίλορ υπηρέτησε με τον Βρετανικό Στρατό στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, φτάνοντας το βαθμό του Αντισυνταγματάρχη (Lieutenant Colonel).

Το 1919 βρίσκεται πρώτα στη Ρωσία κι ύστερα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ήταν υπεύθυνος για χιλιάδες Ρώσους, πρόσφυγες από την Οκτωβριανή Επανάσταση και τον Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο. Εκεί παντρεύεται την Κάθλιν Μέι Ντους (Kathleen May Douch), το 1923. Η Κάθλιν, μάλιστα, είχε γεννηθεί στην Πόλη το 1901.

Ύστερα από δύο χρόνια, και πλέον ως συνεργάτης της Κοινωνίας των Εθνών (League of Nations), φθάνει στη Θεσσαλονίκη. Διορίζεται Ύπατος Αρμοστής των Προσφύγων σε ανατολική Μακεδονία και δυτική Θράκη στις 6 Οκτωβρίου 1922, θέση στην οποία υπηρετεί μέχρι το 1926. Την εποχή εκείνη, γεννιούνται δύο από τα τρία παιδιά του: η Ελισάβετ (1925) και ο Τζων (1926). Επέστρεψε στην Αυστραλία το 1929, όπου και παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του, το 1980, σε ηλικία 96 ετών.

Χρησιμοποιώντας τις στρατιωτικές του γνώσεις και το οργανωτικό του πνεύμα , ο Treloar εξασφάλισε την διάσωση χιλίαδων κατατρεγμένων και πρωτοστάτησε στην ίδρυση πολλών νέων χωριών, όπως το Θρυλόριο στην Ροδόπη που πήρε το όνομα του προς τιμή του από τον τότε βασιλιά της Ελλάδας ως ελάχιστος φόρος τιμής για την προσφορά του. Το χωριό Θρυλόριο δημιουργήθηκε αποκλειστικά από Πόντιους της Κερασούντας και το Καρς και είναι το δεύτερο αποκλειστικά ποντιακό χωριό που δημιουργήθηκε την περιοδο εκείνη.

Ο Treloar μαζί με τον Άγγλο συνεργάτη του, συνταγματάρχη Proctor, ίδρυσαν περίπου 12 χωριά σε Ανατολική Μακεδονία και Δυτική Θράκη. Καθώς έφθαναν κατά δεκάδες χιλιάδες οι πρόσφυγες επιζώντες στην Ελλάδα, βοήθησαν πολλούς από αυτούς να βρουν φαγητό, ρουχισμό και στέγη ώστε να μπορέσουν να ζήσουν και να ορθοποδήσουν.

Έφυγε από την ζωή χωρίς να τιμηθεί ποτέ σε ηλικία 96 ετών, το 1980 στο Πέρθ. Η ιστορία για την προσφορά του Treloar έμεινε στην αφάνεια για δεκαετίες. Η πρώτη αναφορά υπενθύμισης φέρεται να έγινε το 1997 από τον πρώην πρέσβη της Αυστραλίας στην Ελλάδα Hugh Gilchrist στο βιβλίο του Αustralian and Greeks Volume II και το επόμενο διάστημα άρχισε να υπάρχει μία σχετική κινητοποίηση γύρω από την ανάδειξη του έργου του. Τον Σεπτέμβριο του 2019 στην γενέτειρα του, στην αγροτική κωμόπολη Ballarat της πολιτείας Victoria, έγιναν τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος του καθώς και αυτό μίας μικρής προσφυγοπούλας, παρουσία του 80χρόνου γιού του.

Το γλυπτό είναι δημιουργία της γλύπτριας Lis Jonshon και όπως έγραψε η σελίδα της Αυστραλιακής ομογένειας neoskosmos.com: <Ανάμεσά τους ήταν ομογενειακοί και πολιτικοί εκπρόσωποι, απόγονοι προσφύγων που επιβίωσαν χάρη στο έργο του Αυστραλού ανθρωπιστή και άλλα μέλη της κοινότητας, ενώ το παρών έδωσε και ο 82χρονος σήμερα γιος του, David Treloar, ο οποίος μάλιστα απηύθυνε λόγο, αναγνωρίζοντας το έργο που έχει γίνει με πρωτοβουλία της «Επιτροπής Μνήμης George Treloar» προς τιμήν του πατέρα του.

Τελικά,ευτυχώς,ήρθε σχεδόν έναν αιώνα μετά ένα άγαλμα-εξαιρετικής τελειότητας να μας τον θυμίσει και να μας τον γνωρίσει.

Ας είναι αιωνία η μνήμη του!

Συντάξας ο Φ.Καραλής,πρ.Ενωσης Βουρλιωτών Μ.Ασίας.

Φωτογραφίες : Διαδίκτυο. Πηγές : Kalithea Press,Τασσώ Γαΐλα. Αρθρογράφος – ερευνήτρια,ως επίσης και προσωπική έρευνα στο διαδίκτυο.