Tουρκικοί ισχυρισμοί για ωμότητες Ελλήνων κατά την διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας

….
…………………………………………Xάρη Tσιρκινίδη
Οι Τούρκοι, για ν’ αντιμετωπίσουν τη γενική διεθνή κατακραυγή των απλών ανθρώπων για τα εγκλήματα γενοκτονίας σε βάρος των χριστιανών, τα οποία το 1921 έφτασαν στο ζενίθ της βαρβαρότητας και παρουσιάζονταν με τα μελανότερα χρώματα στις ξένες εφημερίδες και στις διάφορες αναφορές διπλωματών, στρατιωτικών και προπάντων στις αναφορές υπαλλήλων της Αμερικανικής Υπηρεσίας Βοήθειας Εγγύς Ανατολής, κατέφυγαν στην προαιώνια δοκιμασμένη τακτική τους:

πέρασαν στην αντεπίθεση, παρουσιάζοντας τους εαυτούς τους για θύματα και τους Έλληνες στρατιώτες για θύτες.

Κατάρτισαν δύο εκπληκτικούς φακέλους [Quai d’ Orsay:LEVANT 1919-1940, TURQUIE,serie E,carton304. Dossier 1, microfilm 62] το 1921.

Ο τρόπος παρουσίασης των ισχυρισμών των Τούρκων, η ποιότητα της κατάρτισης των φακέλων και ο τρόπος προβολής, είναι ειλικρινά αξιοθαύμαστος. Αν λάβουμε υπόψη τη συμπεριφορά των Γάλλων και των Ιταλών την χρονιά αυτή, καθώς και τα διπλωματικά παιχνίδια τους το 1922, προκειμένου ν’ αποφευχθεί η αποστολή διεθνούς επιτροπής έρευνας, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι για τη σύνταξη των τουρκικών φακέλων θα έπαιξαν σπουδαίο ρόλο συμβούλου οι Γάλλοι και οι Ιταλοί, χωρίς ν’ απαλλάσσονται οι Ρώσοι, αλλά και κάποιοι Άγγλοι, που ενεργούσαν πίσω από την πλάτη του πρωθυπουργού τους.

Οι τουρκικοί φάκελοι αφορούν κατηγορίες για δύο κυρίως περιοχές.

Η μια είναι αυτή της Βιθυνίας, που περιλαμβάνεται μεταξύ Κίου, Νίκαιας, Ατά Παζάρ, Βέικου, Νικομήδειας.

Ήδη με την περιοχή αυτή είδαμε ότι ασχολήθηκαν δύο διεθνείς επιτροπές. Παραταύτα, οι Τούρκοι κατάρτισαν δικό τους φάκελο ο οποίος περιλαμβάνει αριθμό και ονόματα θυμάτων και σε αρκετές περιπτώσεις και σχετικές φωτογραφίες.

Η άλλη περιοχή είναι αυτή πέριξ της πόλης Σιθρί Χισάρ.

Πρόκειται για μια περιοχή όπου έλαβαν χώρα φονικές εχθροπραξίες κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων προς Άγκυρα. Με άλλα λόγια μια εύφλεκτη περιοχή, όπου οι Έλληνες στρατιώτες δεν υπέστησαν μόνο τις δοκιμασίες της μάχης αλλά σε πολλές περιπτώσεις και το φάσμα της πείνας και των στερήσεων. Σε αρκετές περιπτώσεις, για παράδειγμα, θέριζαν στάχυα στους αγρούς, τ’ αλώνιζαν και έπαιρναν το σιτάρι για να το αλέσουν σε χερόμυλους, να κάνουν αλεύρι και ψωμί. Βέβαια καμιά δικαιολογία δεν υπάρχει σε περιπτώσεις όπου έγιναν μεμονωμένα εγκλήματα ή και εμπρησμοί, οι οποίοι δεν ήταν επιβεβλημένοι από στρατιωτικούς τακτικούς σκοπούς.

Γεννώνται, λοιπόν, αυτόματα δύο βασικά ερωτήματα:

• Τα όποια έκτροπα εκ μέρους των Ελλήνων στρατιωτών ήταν διατεταγμένα ή όχι;
• Όσα συμπεριέλαβαν στους φακέλους οι Τούρκοι έγιναν ή όχι;

Στο πρώτο ερώτημα δίνουν απαντήσεις πολλές αναφορές [Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού: Τμήμα IV Α, φάκελος 300/Β/2.] μεγάλων μονάδων του ελληνικού στρατού. Ιδού, μερικές:

Ο διοικητής της XI Μεραρχίας συνταγματάρχης Νικολαΐδης, υπέβαλε στο Γ’ Σώμα Στρατού την εξής αναφορά:

«Πομακλάρ τη 23η Σεπτεμβρίου 1921

Λαμβάνω την τιμήν να υποβάλω την υπ’ αριθ. 10872 αναφοράν του υπ’ εμέ 12ου Συντάγματος και ν’ αναφέρω σχετικώς με την υπ’ αριθ. 5680/10.9.21 διαταγήν υμών τα εξής:

Συνεπεία της άνω διαταγής υμών, εξέδωκα την υπ’αριθ. 4056/10.9.21 διαταγήν μου, ης αντίγραφον συνυποβάλλω. Δια των μέτρων της Μεραρχίας διεσώθησαν τα χωριά Τσοκούρ, Πομακλάρ, Σεπέκιοϊ και Μαργκά κατά το πλείστον. Εις τα χωρία Κιλιτζά Εϋρέν, Γιακά Καγιά και Γκιουντουζλέρ, άτινα μνημονεύει η άνω διαταγή υμών, ουδόλως μετέβησαν ή διήλθον τμήματα της υπ’ εμέ Μεραρχίας, ευρισκομένης από χθες εκεί της VII.

Συνταγματάρχης Πεζικού ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ».

Ιδού, και η διαταγή του Γ’ Σώματος Στρατού:

«Προς ΙΙΙ και VII Μεραρχίας

Υπό τας όψεις υμών και εν γένει των αξιωματικών των μονάδων των Μεραρχιών σας, τα εις την περιοχήν υμών χωρία, από των μεταμεσημβρινών ωρών πυρπολούνται εγκληματικών, χωρίς ουδεμία, ουδαμόθεν, να καταβληθεί προσπάθεια προς πρόληψιν ή περιστολών του κακού. Στοπ.

Τα χωρία Κιζιλτζά Εϋρέν, Γιακά Καγιά, Γκιουντουζλέρ, Μαργκά, ηδύνατο κι έπρεπε να διασωθώσιν εκ της πυρπολήσεως. Στοπ.

Αποστείλατε αμέσως δυνάμεις προς τα πυρπολούμενα χωρία και τα διαφυγόντα μέχρι της στιγμής ταύτης την πυρπόλησιν εν τη περιοχή υμών, ίνα συλλάβωσι τους εμπρηστές, λαφυραγωγούς κ.λπ., καθ’ ων ν’ ασκηθώσι τα βιαιότερα μέτρα. Στοπ.

Εκτελέσατε αμελητεί προγενεστέραν σχετικήν διαταγήν μου και εισαγάγετε αμέσως εις δίκην τους ανήκοντας εις τας μονάδας σας, αποστείλατε δε παρά τη Στρατονομία του Γ’ Σ.Σ. τους εξ αυτών ανήκοντας εις αλλάς μονάδας. Στοπ.

Ζητήσατε ευθύνας παρά των Διοικητικών Σχηματισμών υμών, των οποίων οπλίται αφεθέντες αδέσποτοι περιφέρονται εις τα ειρημένα χωρία, προξενούντες καταστροφάς. Αναφέρατε μοι αμέσως τα ονόματα των αξιωματικών, οπλίται των οποίων συλλαμβάνονται λαφυραγωγούντες ή πυρπολούντες. Στοπ.

Αναφέρατε ληφθέντα μέτρα. Στοπ.

Στρατηγείον 10.9.21. ώρα 13:30′
Γ’ ΣΣ, Γ. Πολυμενάκος, υποστράτηγος».

Το ίδιο Σώμα Στρατού, στις 8.9.21 είχε εκδώσει την εξής διαταγή:

«Στρατηγείον (Αλπίκιοϊ) 8.9.21, ώρα 13:00′
ΔΙΑΤΑΓΗ

Καθ’ άπασαν την διαδρομήν από Μπιτσέρ μέχρις Αλπίκιοϊ, παρετήρησα ότι στρατιώται εγκαταλείποντες τας μονάδας των, υπό διάφορα προσχήματα, περιπλανώνται, προς πάσας τας διευθύνσεις, προκαλούντες καταστροφής του τόπου, όθεν διέρχονται.

Διατάξατε την άμεσον σύλληψιν παντός οπλίτου περιφερόμενου μακράν του χώρου σταθμεύσεως της μονάδος του, και την ταχίστην αποστολήν τούτων, υπό συνοδείαν και δεσμίων εις τας μονάδας των.
Οι εξ αυτών ανήκοντες εις μονάδας ή Σχηματισμούς άλλων Σωμάτων Στρατού ν’ αποστέλλωνται κατά τον αυτόν τρόπον εις Στρατονομίαν του Γ’ ΣΣ.

Εγκρίνω την λήψιν οιωνδήποτε αυστηρών μέτρων κατά των εγκαταλειπόντων τας μονάδας των, προς παραδειγματισμόν και δια την εμπέδωσιν της πειθαρχίας.

Η VII Μεραρχία να διαθέση εις σιδηρ. σταθμόν Αλπίκιοϊ λόχον πεζικού, υπό δραστήριους βαθμοφόρους, δια την εν τω Σιδ. Σταθμώ τάξιν…

…Παρακαλώ τους κυρίους Μεράρχους να καταβάλωσιν εξαιρετικάς προσπάθειας δια την περισυλλογών των περιπλανωμένων οπλιτών και την πλήρη αποκατάστασιν της τάξεως.

Γ’ ΣΣ, Γ. Πολυμενάκος, υποστράτηγος».

Όμως, παρά το γεγονός μεμονωμένων εγκληματικών πράξεων εκ μέρους Ελλήνων στρατιωτών ιδού, πώς είχε η συνολική εικόνα στην περιοχή αυτή των επιχειρήσεων.

«Στρατηγείον τη 18 Σεπτεμβρίου 1921
Το Γ’ ΣΣ προς την Στρατιάν Μικράς Ασίας/2ον Γραφείου.

Λαμβάνω την τιμήν να υποβάλω υμίν συνημμένως διαταγάς του Σώματος Στρατού προς τας υπ’ αυτό μονάδας, δια τον περιορισμόν των πυρπολήσεων και λεηλασιών, καθώς και αναφοράς μονάδων και αξιωματικών περί χωρικών πυροβολούντων, ατάκτων ενοχλούντων ημέτερα τμήματα, κ.λπ.

Εκ των μέχρι τούδε ληφθεισών πληροφοριών συνάγεται ότι ο εχθρός κατά την υποχώρησίν του, εξηνάγκαζε τους χωρικούς όπως εγκαταλείψωσι τας εστίας των και τον ακολουθήσωσι μετά των υπαρχόντων των. Εν περιπτώσει δε καθ’ ην ηρνούντο, εδέροντο ή και εφονεύοντο οι προύχοντες τα δε χωρία επυρπολούντο (Ντουμρέκ, Κούρτ Ταχαζίρ, Σαρή Χαλίλ).

Ούτως κατά την προέλασιν πλείστα χωρία ευρέθησαν εντελώς έρημα. Τηλεγράφημα τι εκ του Πρακτορείου Ανατολής εξ Αγκύρας προς την Παρισινήν εφημερίδα «ΈΞΕΛΣΙΟΡ», της 30ής Αυγ. 1921 αγγέλλει ότι οι Κεμαλικοί πυρπολούσι τα χωρία, ίνα δυσχεραίνουσι την θέσιν των Ελλήνων.

Κατά την επάνοδον των τμημάτων μας, εχθρικά τμήματα ιππικού εισδύσαντα εις τα όπισθεν της Στρατιάς εξηνάγκαζον τους χωρικούς όπως εγκταλείψωσι τα χωρία των συναποκομίζοντες άπαντα τα τρόφιμα των ή κρύπτοντες ταύτα εντός της γης, ώστε να μην δυνηθή ο ελληνικός στρατός να χρησιμοποιήσει τους πόρους της χώρας. Πλείστα χωρία επυρπολήθησαν υπό άτακτων του εχθρού, ίνα παρεμβληθώσι δυσχέρειαι εις την υποχώρησιν μας.

Ως εμφαίνεται εκ των συνημμένων αναφορών, εκ πλείστων των κενών χωρίων, μεμονωμένα άτομα επυροβολούντο, αι δε τυχόν μεμονωμέναι πυρπολήσεις εκ μέρους ημετέρων μεμονωμένων στρατιωτών εγένοντο πάντοτε κατόπιν τοιαύτης τινός αφορμής. Αι διοικήσεις κατέβαλαν πάσαν προσπάθειαν και έλαβον σύντονα μέτρα δια την φρούρησιν των χωρίων, οσάκις διήρχετο τμήμα τι ή ευρίσκοντο πλησίον τούτων.

Όταν δε εξεδηλούτο πυρκαγιά τις εγκαταλελειμμένου χωρίου προέβαινον εις την άμεσον κατάσβεσίν της, εφ’ όσον ήτο δυνατόν. Ούτω πλείστα χωρία εσώθησαν. Παρέχομεν τα στοιχεία ταύτα υμίν, όπως βασιζόμενη επί τούτων, εάν παραστή τυχόν ανάγκη, η αρμοδία ημετέρα υπηρεσία του υπουργείου των Στρατιωτικών, δυνηθή ν’ αντιμετώπιση ή εξουδετέρωση πάσαν συναφή πολιτικήν εκμετάλλευσιν, ην πιθανόν να επιχειρήσει ο εχθρός.

Υπογραφή: Πολυμενάκος».

Πολλές είναι οι αναφορές που επισυνάπτονται στο παραπάνω έγγραφο του Γ’ ΣΣ. Παραθέτουμε παρακάτω μία από αυτές:

«Ακ Μπουνάρ 10 Σεπτεμβρίου 1921

Ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Ανδρικόπουλος Παναγιώτης προς το Γ’ΣΣ/2ον Γραφείον.

Λαμβάνω την τιμήν ν’ αναφέρω ότι σήμερον την 14ην ώραν, επανερχόμενος ενταύθα εξ υπηρεσίας, συνήντησα περί τα 3-4 χιλιόμετρα εκ του χωρίου Καρά Τοκάτ πλήθος χωρικών εντός χαραδρών και υπό βροχήν.

Ούτοι μόλις με είδον προβάλλοντα εις την καμπήν της οδού, με περικύκλωσαν παρακαλούντες να τους χορηγήσω άδειαν δια το Εσκή Σεχίρ.

Τους ηρώτησα πόθεν ήσαν και διατί ευρίσκοντο εκεί. Μοι απήντησαν δε ότι ήσαν χωρικοί, ότι τα χωρία των εκάησαν υπό Τούρκων ιππέων ανταρτών, εκείνοι δε ίνα σώσωσι την ζωήν των κατέφυγαν εις τας χαράδρας.

Παρέλαβαν 5 εκ τούτων, τους προκρίτους των χωρίων, υποσχεθείς εις αυτούς, ότι η υπηρεσία θα τους εγκαταστήσει εις άλλα χωρία ή πόλεις, και εξηκολούθησα την προς Ακ Μπουνάρ πορείαν μου.

Μόλις επλησίασα εις το χωρίον Κιρέτς Κιοϊ, εβλήθην υπό Τούρκων ανταρτών δια πολλών πυρών πεζικού. Δεν ηδυνήθην ν’ αναγνωρίσω την δύναμιν των βαλλόντων εναντίον μου. Επειδή δεν είχον δύναμιν αρκετήν, ηναγκάσθην ν’ ακολουθήσω τους χωρικούς, οι οποίοι δια των χαραδρών με οδήγησαν ενταύθα.

Τους εν λόγω χωρικούς παρουσίασα εις το 2ον Επιτελικόν Γραφείον του Σώματος Στρατού, ίνα υποβάλωσι τας αιτήσεις των.

Υπογραφή: Ανδρικόπουλος».

Από τα παραπάνω εκτεθέντα συνάγεται εύκολα και η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα, δηλαδή αν όλα όσα έγραψαν οι Τούρκοι είναι αλήθεια ή όχι.

Με άλλα λόγια:

• Τα περισσότερα από τα αναφερόμενα από τους Τούρκους εγκλήματα έγιναν από τους ίδιους στα πλαίσια μιας στρατιωτικής στρατηγικής να στερήσουν αρχικά από τους επιτιθέμενους Έλληνες και ύστερα από τους αποχωρούντες τη δυνατότητα εξεύρεσης επιτόπιων πηγών εφοδιασμού, κατά το πρότυπο των Ρώσων, κατά τη διάρκεια της ρωσικής εκστρατείας του Ναπολέοντα.

• Οπωσδήποτε υπήρξαν και πρωτοβουλίες εγκληματικές από μεμονωμένους Έλληνες στρατιώτες κατά το στάδιο της αποχώρησης, όπου η έλλειψη τροφής ήταν εμφανής.

• Οποιεσδήποτε εγκληματικές πράξεις, όχι μόνο δεν ήταν διατεταγμένες, αλλά αντίθετα η στρατιωτική ιεραρχία, σε όλες τις βαθμίδες της, έλαβε μέτρα πάταξης τέτοιων φαινομένων.

• Όλες οι τυχόν ακρότητες έγιναν σε εμπόλεμη ζώνη.

• Ο γενικός αριθμός των καταλογιζομένων εγκλημάτων από τους Τούρκους σε Έλληνες, παρά τις υπερβολές, τις ανακρίβειες και τις διαστρεβλώσεις, δεν υπερέβαινε μερικές δεκάδες θυμάτων .

• Αν οι Τούρκοι είχαν πολλά θύματα, τότε γιατί όλο το 1922 έκαναν το παν, και κυρίως οχυρωμένοι πίσω από την ανήθικη στήριξη των Γάλλων, αρνήθηκαν να επιτρέψουν μια συστηματική διασυμμαχική έρευνα;

Στο σημείο αυτό, κάνοντας μια μικρή παρένθεση, ν’ αναφέρουμε ότι η τουρκική εφημερίδα ΖΑΜΑΝ στις 23.12.2001 ανέφερε ότι στην επαρχία Μπανάζ της πόλης Ουσάκ, βρέθηκαν 400 περίπου ανθρώπινοι σκελετοί μέσα σε σπηλιά. Οι Τούρκοι αποδίδουν τους σκελετούς σε Τούρκους τους οποίους έσφαξαν οι Έλληνες το 1912.

Ο ισχυρισμός αυτός είναι ψεύτικος, γιατί, όπως ανέφερε το 6ο Γραφείο της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού Ελλάδας με το υπ’ αριθμ.: Φ900/12/262093/Σ69/4.2.2002/έγγραφο, στην εν λόγω περιοχή το 1912 δεν έγινε καμιά μάχη. Μάχες έγιναν το 1922 κι εκεί, όπως προκύπτει από τον αρχειακό τόμο της ΔΙΣ «Αγώνες και Νεκροί 1830-1930»,σκοτώθηκαν συνολικά 593 Έλληνες στρατιωτικοί. Η ΔΙΣ στο έγγραφο της προς το ΕΠΥΕΘΑ επισυνάπτει και πλήρη κατάλογο με τα ονοματεπώνυμα των φονευθέντων εκεί και προτείνει να γίνει έλεγχος DΝΑ αφού είναι εύκολο διότι υπάρχουν ζώντες απόγονοι των φονευθέντων.

Έτσι, οι Τούρκοι πέρασαν την προπαγάνδα τους, αλλά δεν προχώρησαν στην αποδοχή μιας επιστημονικής έρευνας.