Αιγκλαιζονήσια,τα νησιά στον κόλπο της Σμύρνης.

Στο κέντρο περίπου του κόλπου της Σμύρνης ή Ερμα’ι’κού,στη περιοχή της θάλασσας των Κλαζομένών (γι αυτό και λέγονταν Νήσοι των Κλαζομενών ή λα’ι’κότερα Κλαζομενάδικα),είναι περί τα εφτά μικρά ή κάπως μεγαλύτερα νησιά.Τα ακόλουθα :

Πούρναρλι (στο οποίο υπήρχε μιά μικρή εκκλησία,η Αγία Μαρκέλλα και μένανε σχεδόν μονίμως μιά-δυό οικογένειες),Νησί του Αλατά,Πίττες,Μέλεβο (αρχ.Υμέναιος),Γα’ι’δουρονήσι,Νησί του Γιατρού,Αιγκλεζονήσι (Εγγλεζονήσι) ή Μακρονήσι(αρχ.Δρυμούσα).

Κοντά στα εφτά αυτά νησιά θα πρέπει βέβαια να προσθέσουμε κι ένα όγδοο που με το δρόμο που του έκανε ο Μέγας Αλέξανδρος,το μετέβαλε σε μικρή χερσόνησο:τον Αη-Γιάννη ή Καραντίνα (γιατί εκεί υπήρχε το λοιμοκαθαρτήριο της Σμύρνης),την αρχαία Μαραθούσα.Αυτό είναι ακριβώς το νησί των αρχαίων Κλαζομενών.

Σε αυτά τα νησιά κάτοικοι υπήρχαν,λίγοι,στου Γιατρού το Νησί και αρκετά περισσότεροι στο Αιγκλαιζονήσι ή και Αιγκλεζονήσι,που είναι άλλωστε και πολύ μεγαλύτερο.

Η πιθανότερη εκδοχή για την ονομασία τους είναι πως προέρχεται από παραφθορά της ονομασίας των αρχαίων Κλαζομενών που βρίσκονταν στην απέναντι ακτή και όχι,όπως πολλοί νομίζουν,επειδή κατοικούσαν Εγγλέζοι (εξ ου και η λάθος γραφή ως Εγγλεζονήσια).

Για να δούμε λοιπόν πως αφηγείται την ιστορία τους ο Θεόδωρος Πρώιας στο βιβλίο του «Το Αιγκλεζονήσι των αρχαίων Κλαζομενών»,μιά έκδοση  του 1998,του Συλλόγου Αγκλαιζονησίων Ν.Ιωνίας Μαγνησίας που επιμελήθηκε η Ουρανία Σταματιάδου Κουτσογιάννη.

΄΄Τα Αιγκλαιζονήσια που τα λεν΄ και Αιγκλαιζομενήσια,είν΄ καμιά δεκαριά νησάκια,που βρίσκονται μεσ΄ στο γκόρφο τση Σμύρνης (Ερμα’ι’κό κόλπο),ματζεμένα το ΄να κοντά στ΄άλλο προς τα βορινά τση Σκάλας των Βουριλώνε.

Το πιό μεγάλ΄ απ΄αυτά είναι ΄να(ένα) στενόμακρο μικρό νησί,που γιαταυτό(γι΄αυτό) το λένε και Μακρονήσι.Είν΄ σαν ένα μακρινάρι(προέκταση) τση λουρίδας τση ξηράς,που είν΄ σα χερσόνησος και που βρίσκεται κοντά στα Βουρλά.Μα όμως δε  ΄ναι κολλημένο ματζί τση και χωρίζεται απ΄αυτή με μιά θάλασσα σχεδόν δυο μίγια(μίλια).

Λουρίδα και Μακρονήσι χωρίζουνε τση Σμύρνη το γκόρφο στα δύο.Απ΄τ΄ ανατολικά,στον καθεαυτού γκόρφο τση Σμύρνης,κι απ΄τα δυτικά στο γκόρφο του Γκιούλ-μπαξέ (τούρκικα ανθόκηπος),όπου στο βάθος είν΄και το χωριό με την ίδια ονομασία.Ειν΄η αρχαία Υπόκρημνος.Και το τραγουδάκι τσ΄εποχής ήλεε: «Κορίτσια  ΄πό το Γκιούλ-μπαξέ όμορφα σαν το μενεξε».

κλπ,………………………..κλπ,…………………κλπ,…………………..

Μα ήταν κι έν΄ άλλο,το πιό νότιο απ΄ ούλα,που το λέαν΄ ΄΄Αιγκλαζομενές΄΄,ζαβή προφορά (παραφθορά) τση ονομασίας τση αρχαίας Ιωνικής πολιτείας ΄΄αι Κλαζομεναί΄΄.Αυτό οι Βουργιώτηδοι το λέαν΄και ΄΄Αη-Γιάννη΄΄.Είχε απάνω φάρο και το μεταχειριζούντοστε γιά καραντίνα (λοιμοκαθαρτήριο).Ηενωνούντανε με την ξηρά με μώλο,που σ΄ένα μέρος του γεφυρωτός γιά να περνούν από κατ΄απ΄τσι καμάρες του οι βάρκες και να μη παίρνουνε τη βόλτα.

Η ένωσ΄ετούτη με την ξηρά βρίσκεται σ΄ενα σχεδόν χιλιόμετρο απόσταση ανατολικά απ΄τη Σκάλα των Βουρλώνε.Αυτού κοντά όπως και στο νησάκι επάνω,βρίσκουνται ακόμης τα ερείπια τση αρχαίας πολιτείας ΄΄αι Κλαζομεναί ΄΄,της πατρίδας του μεγάλου φιλόσοφου τση αρχαιότητας,του Αναξαγόρα,συμβούλου του Περικλή.

κλπ,………………………..κλπ,…………………κλπ,…………………..

Αιγκλαιζονήσια  λοιπόν.Το ΄΄γκλαι΄΄ να γράφεται με ΄΄αι΄΄.

Η ονομασία αυτή δεν πρέπει να γράφεται Εγγλεζονήσια ,παρά όπως τήνε γράφομ΄ εμείς εδώ Αιγκλαιζονήσια που  ΄χει μέσα και την ιστορία (ετυμολογία) τση.

Από σφάλμα του αυτιού τήνε γράφουμε Εγγλεζονήσια.

κλπ,………………………..κλπ,…………………κλπ,………………………………..΄΄

Τάδε έφη λοιπόν ο Θεόδωρος Πρώιας που γεννήθηκε το 1927 από γονείς Μικρασιάτες στη Νέα Ιωνία του Βόλου.

Υστερόγραφον.

Ετσι κλείνει ο επίλογος του βιβλίου και τον μεταφέρω αυτούσιο.

………….Τέλος να επισημάνω ότι από το 1650 που άρχισαν να φτάνουν στη περιοχή Αγγλοι περιηγητές ή αρχαιολόγοι τα νησιά τα ήξεραν,ιδιαίτερα το δικό μας ως Εγγλεζονήσι,άρα το όνομα Εγγλεζονήσι δεν ήταν της εποχής αυτής που ήρθαν οι περιηγητές,αλλά ήταν από πιό παλιά,δηλαδή δεν προήλθε από τον Εγγλέζο που αγόρασε εκτάσεις ή από άλλους Εγγλέζους που πήγαν στο νησί μετά το 1650.

Εχω πεισθεί ότι η ονομασία Εγγλεζονήσι προήλθε από παραφθορά του ΄΄αι Κλαζομένιοι νήσοι-Αιγκλαιζονήσοι΄΄ και γιά να ξεχωρίζει από το Εγγλεζονήσι πρέπει και τα δύο (ε) να είναι με (αι),δηλαδή  Αιγκλαιζονήσι και έτσι πρέπει να γράφεται γιά να ησυχάσουν και οι ψυχούλες των γονιών μας που θα το βλέπουν σωστά γραμμένο.

Καραλής Φώτης,Πρόεδρος της Ενωσης Βουρλιωτών Μ.Ασίας.

ΠΗΓΕΣ….ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.

Ν.Μηλιώρη….Ενθυμήματα από τα Βουρλά της Μικράς Ασίας.

Θ.Πρώιας…Το Αιγκλαιζονήσι των αρχαίων Κλαζομενων.