Ο Θοδωρής Κοντάρας γεννήθηκε στη Νέα Ερυθραία από οικογένεια που κατάγεται από το Σιβρισάρι της Ερυθραίας Μ. Ασίας. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το 1983 διδάσκει ως καθηγητής στη μέση εκπαίδευση. Σε όλον τον προσφυγικό κόσμο, ο Θοδωρής είναι γνωστός για την επισταμένη του ασχολία με τη λαογραφία και την ιστορία του Ελληνισμού της Μικρασίας, κυρίως των περιοχών Ιωνίας, Αιολίδας και Προποντίδας. Από το 1981 είναι υπεύθυνος του τμήματος παραδοσιακού πολιτισμού του Πνευματικού Κέντρου Νέας Ερυθραίας, όπου δημιούργησε τον Χορευτικό Όμιλο, με στόχο τη διάσωση και διάδοση της πλούσιας μουσικοχορευτικής παράδοσης των Ερυθραιωτών προσφύγων. Επιμελήθηκε τους τρεις δίσκους που εξέδωσε το 1991-94 το Λύκειο των Ελληνίδων Αθηνών με 43 χορούς και τραγούδια από τα Αλάτσατα, την Ερυθραία και τη Σμύρνη, στους οποίους τραγουδούν και παίζουν με αυθεντικό τρόπο πρόσφυγες της πρώτης και δεύτερης γενιάς από τη Ν. Ερυθραία. Μελέτησε και κατέγραψε επίσης τις φορεσιές, των Ελλήνων του Μαρμαρά, της Ερυθραίας και των χωριών της Σμύρνης, με βάση τους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στη Ν. Ερυθραία και στα Ν. Παλάτια Ωρωπού. Σχετικά άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό Μικρασιατικά Χρονικά (έκδοση Ενώσεως Σμυρναίων), στις Επτά Ημέρες της εφημερίδας Καθημερινή (αφιέρωμα στις ελληνικές φορεσιές), στο βιβλίο της Ιωάννας Παπαντωνίου Ελληνικές φορεσιές (έκδ. ΠΛΙ, Αθήνα 1996), στο επιστημονικό περιοδικό Ενδυματολογικά (έκδ. ΠΛΙ, Ναύπλιο 2000) και στο βιβλίο Μελί, όσα δε σβήνει ο χρόνος (έκδοση Συλλόγου «Αγ. Ιωάννης Θεολόγος», Ν. Μελί Μεγάρων 2009). Αρθρογραφεί επίσης σε περιοδικά κι εφημερίδες της Ν. Ερυθραίας και μικρασιατικών σωματείων (Μικρασιατική Ηχώ, Μικρασιατική Σπίθα Σερρών κ.ά.). Tαξιδεύει πολύ συχνά στην Τουρκία κι έχει δημιουργήσει ένα πλουσιότατο αρχείο διαφανειών από τις μικρασιατικές πατρίδες, το οποίο χρησιμοποιεί σε δεκάδες διαλέξεις με μικρασιατικά θέματα, που οργανώνουν σωματεία, πνευματικά κέντρα κι επιστημονικά ιδρύματα. Συνεργάστηκε με την ιστορικό Μαριάννα Κορομηλά στην εβδομαδιαία εκπομπή της Ελληνικής Ραδιοφωνίας «Ταξιδεύοντας στο χώρο και το χρόνο», σε θέματα του μικρασιατικού Ελληνισμού. Με την ίδια και άλλους συνεργάτες συνέγραψε το βιβλίο «Ερυθραία, ένας ευλογημένος μικρόκοσμος στην καρδιά της Ιωνίας» (εκδ. Πανόραμα, Αθήνα 1997). Επιμελήθηκε το βιβλίο των Κωνσταντίνου Γκαρμάτη και Μαριάννας Μαστροσταμάτη Μετά τα Αλάτσατα, οι Αλατσατιανοί ανά τον κόσμο (έκδ. Σύλλογος Αλατσατιανών τα Εισόδια της Θεοτόκο, Αθήνα 2007) το βιβλίο του Ανδρέα Μπαλτά Τα Καράμπουρνα της Μικρασιατικής Ερυθραίας (Εκδ. Μπαλτά, Αθήνα 2010) και το υπό έκδοση βιβλίο της Μιράντας Σοφιανού για την Πέργαμο.